Stille vreugde …
De perikoop van deze week is Johannes 15, Ik ben de ware Wijnstok
In deze perikoop raakt mij het begin van vers 2 : Elke rank in mij die niet draagt ’n vrucht, tilt hij op ;
vaak wordt vertaald : snijdt hij af of neemt hij weg, maar wanneer je het Griekse werkwoord αἴρω opzoekt in Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament, dan vind je daar als eerste betekenis: To lift, to take up, to raise, to remove, to carry away. Die betekenis vind je ook terug in de Sanskriet stam ar, die betekent : gaan, opstijgen, zich oprichten … In de Appendix vind je een interessante overweging van ChatGPT naar aanleiding van dit thema, een overweging die aansluit bij deze quote uit ’n song van Josh Groban : You raise me up, to more than i can be – hier volgt nog een bijpassende impressie :
Stille vreugde
de opgetilde rank
wordt doorlaatbaar
voor het levens-sap
van de oude wijnstok
die haar stil draagt
en voortbrengt …
dit heldere sap rijpt
in de Zon van ’t leven
vanzelf tot vrucht
en wordt in de wijn …
tot bloed van Christus,
dat ons doet leven !
Om in de sfeer van de wijnstok te blijven, staat hier een afbeelding uit een artikel in NRC van 13 mei over de ontwikkeling die wijnkenners doormaken in hun weg naar meesterschap :
… en – met hulp van dit prachtige weer – zijn de rozen in m’n tuin weer beginnen te bloeien – voor het geval je je ooit hebt afgevraagd, hoe het nou toch komt, dat de tere blaadjes van een roos zo’n puntje krijgen, wanneer die roos langzaam haar schoonheid ten toon spreidt, vind je hier een uitleg in termen van een geometrisch gefrustreerde roos …
Deze uitleg mag je meteen ook weer vergeten, in het genieten van haar schoonheid, die je helpt om je hart te openen en écht te gaan kijken !
vanmiddag een fijn gesprek met ’n moeder gehad : soms krijg je het gevoel, dat de ongeborenen gewoon staan te trappelen, om langs te kopen in het plekje op aarde, dat ze al zo lang hebben voorbereid …
L i c h t v e n s t e r
maak mij doorlaatbaar,
als een venster voor
het geestelijk licht
dat haar vorm wil geven
aan aardse stof …
door haar op te tillen
in ’t gebied van ’t leven
zodat het lied der sterren
haar patroon kan weven
als ademende ingang
voor de ongeborenen
op weg naar deez’ aarde
Tot zover weer deze, mijn tweede Blog – ik heb me voorgenomen om steeds een nieuwe aflevering
te posten op donderdag, begin van de middag – dank aan jullie, de lezers, voor de inspiratie !
Harry S
📘 A P P E N D I X : Opheffen of Verwijderen? De Wortel van αἴρω in Johannes 15:2
In Johannes 15:2 zegt Jezus:
“Elke rank aan mij die geen vrucht draagt, neemt Hij weg (αἴρει),
en elke rank die wel vrucht draagt, snoeit Hij bij.”
Het gebruikte werkwoord — αἴρω (airō) — wordt vaak vertaald als “neemt weg”, maar het woord heeft een bredere en meer genuanceerde betekenis: “opheffen,” “dragen,” “opnemen.”
Dat opent een rijke taalhistorische én theologische verdieping.
📖 Het Griekse werkwoord αἴρω:
In het Oudgrieks betekent αἴρω: opheffen, opnemen, dragen, verwijderen.
In Johannes 15:2 zou het dus kunnen verwijzen naar:
- een oordeel (het verwijderen van een dorre rank), of
- een zorgzame handeling
(het optillen van een neerhangende rank om haar meer licht en ruimte te geven).
🌍 Wortels in het Indo-Europees en Sanskriet:
Het woord αἴρω stamt waarschijnlijk uit de Proto-Indo-Europese wortel *ar- of *er-, die betekent:
- bewegen,
- opstijgen,
- actief worden.
In het Sanskriet zien we deze wortel als √ṛ of √ar, met de betekenis gaan, opstijgen, zich omhoog richten. Daaruit ontstaan woorden als:
- ṛta – kosmische orde
- āra – pad, opstijging
💡 Theologische reflectie:
Hoe we αἴρει vertalen beïnvloedt de toon van deze uitspraak van Jezus.
Bij de vertaling “neemt weg” klinkt een toon van verwerping of oordeel.
Maar bij “heft op” horen we de zorg van een wijngaardenier, die een zwakke rank optilt,
zodat die opnieuw vrucht kan dragen.
Zo verandert het vers van een waarschuwende boodschap in een beeld van herstel en hoop.