Lied der Liederen …

In het Hebreeuws wordt het Hooglied van Salomo uit het Oude Testament aangeduid met   שִׁיר הַשִּׁירִים (  Shir ha-Shirim  ), hetgeen letterlijk : Lied der Liederen betekent, wat dus ook kan worden vertaald met : het mooiste of belangrijkste lied.

In de Chassidische interpretatie van het Hooglied is de liefde tussen de geliefde (de vrouw) en haar geliefde (de man) een beeld voor de relatie tussen de ziel van de mens en God. De vurigheid, het zoeken, het missen, het verlangen – het zijn allemaal spirituele bewegingen van de ziel op weg naar haar oorsprong.
Samen met ChatGPT heb ik me verdiept in dit prachtige en mysterieuze vers uit Hooglied 5:2

“Ik sliep, maar mijn hart waakte.”

Dit leidde vervolgens tot deze mystieke impressie en dromerige afbeelding, waarbij een ontmoeting in de realiteit pas zouden tonen, hoezeer deze ziel innerlijk wakker is …

The Island of Missing Trees

In de afgelopen week heb ik deze roman van Elif Shafak (1971) gelezen : twee tieners, Kostas, een Grieks-Cypriotische jongen en Defne, een Turks-Cypriotische meisje, ontmoeten elkaar in een taverna op het eiland dat ze allebei hun thuis noemen. In de taverna, verborgen onder slingers van knoflook, chilipepers en klimop, groeit een verboden liefde tussen hen. Een vijgenboom groeit door een gat in het dak en is getuige van hun stille, gelukkige ontmoetingen en uiteindelijk ook van hun stille, heimelijke vertrek. De boom staat er nog steeds als de oorlog uitbreekt, als de hoofdstad Nikosia in as en puin wordt gelegd en als de tieners verdwijnen.
Tientallen jaren later keert Kostas terug naar Cyprus. Hij is botanicus en op zoek naar inheemse soorten, maar eigenlijk is hij op zoek naar Defne, zijn verloren liefde. Jaren later groeit er een Ficus carica in de achtertuin van een huis in Londen waar hij met z’n dochter Ada Kazantzakis woont. Deze boom is haar enige verbinding met een eiland dat ze nooit heeft bezocht – haar enige verbinding met de bewogen geschiedenis van haar familie en haar complexe identiteit, terwijl ze jarenlange geheimen probeert te ontrafelen om haar plaats in de wereld te vinden – een zoektocht die haar tot a cinical hawk maakt … Een ontroerend, prachtig geschreven en subtiel geconstrueerd verhaal over liefde, verdeeldheid, transcendentie, geschiedenis en milieubewustzijn. In de volgende alinea een voorbeeld van de Elif’s beeldrijke taal :

Doorheen de geschiedenis heb ik talloze vogels, vleermuizen, bijen, vlinders, mieren, muizen, apen, dinosaurussen … en ook een bepaald verward koppel, dat doelloos ronddwaalde in de Hof van Eden, met een glazige blik in hun ogen, naar mijn bladerdak gelokt. Vergis u niet: dat was geen appel. Het is hoog tijd dat iemand dit grove misverstand rechtzet. Adam en Eva gaven toe aan de verleiding van een vijg, de vrucht van verleiding, verlangen en passie, niet aan een knapperige appel. Ik wil een collega-plant niet kleineren, maar welke kans maakt een smakeloze appel naast een weelderige vijg die vandaag de dag, eeuwen na de zondeval, nog steeds smaakt naar het verloren paradijs? Met alle respect voor gelovigen, het is onzin om te veronderstellen dat de eerste man en de eerste vrouw tot zonde werden verleid door het eten van een gewone oude appel en dat ze, toen ze zich naakt, rillend en vernederd bevonden, en ondanks de angst dat God hen elk moment zou betrappen, toch een wandeling door de betoverde tuin maakten totdat ze een vijgenboom tegenkwamen en besloten zich in de bladeren ervan te hullen. Het is een interessant verhaal, maar er klopt hier iets niet, en ik weet wat het is: ik! Want ik was het al die tijd – de boom van goed en kwaad, licht en donker, leven en dood, liefde en hartzeer. Adam en Eva deelden een malse, rijpe, heerlijk verleidelijke, aromatische vijg, die ze precies in het midden opensneden, en terwijl de vlezige, weelderige zoetheid op hun tong smolt, begonnen ze het universum om hen heen in een heel nieuw licht te zien, want dat is wat er gebeurt met degenen die kennis en wijsheid verwerven. Daarna bedekten ze zichzelf met de bladeren van de boom waaronder ze toevallig stonden. Wat de appel betreft, het spijt me, die kwam niet eens voor in het verhaal.

Doordat ik bezig ben geweest met de verzorgen van de Sint Jan’s versie van de Nieuwsbrief van het Therapeuticum ( klik hier als je die even wil inzien ), heb ik afgelopen week geen Blog kunnen verzorgen … Daarom wil ik graag de intro van die Nieuwsbrief hier delen om jullie een indruk te geven van dat proces,
met name ook van de verrassende afbeelding die ChatGPT liet ontstaan na het lezen van m’n woorden:

Stromende verandering Wanneer je gezellig rond ’n vuurtje zit en je blik mee laat voeren door het grillige vlammenspel, intussen genietend van het samenzijn en de behaaglijke gloed, dan kan het zomaar zijn dat je even wegdroomt, je ogen uit focus gaan en je ineens iets schouwt van de essentie van dat vuur, hoe de vuur-wezens elkaar achtervolgen in de vlammen, dartel als salamanders! Dan word je even een onderdeel van de stromende verandering die de essentie is van vuur: in het vlammenspel wordt alsmaar materie omgezet in minder fysieke elementen – licht, warmte, rook. Wat overblijft is as, dood en levenloos, maar juist daardoor in staat om vruchtbaarheid te schenken aan de kiemende aarde. Zo sluit het vuur zijn cyclus van stromende verandering. Moge dit vuur ook in ons ontbranden: helend, richtinggevend, vernieuwend!

Eerder deze week hoorde ik muziek van Carlos Micháns (1950) op Passagio Late night, namelijk zijn Fünf Kommentare zu : Ich ruf’ zu dir … uitgevoerd door Nancy Braithwaite ( “Carlos schrijft vanuit zijn hart” ) op klarinet en Joost Willemz op harp – klik hier om deze uitzending te beluisteren ; dit segment begint bij 37:40
Ik hoorde deze muziek na een drukke dag – net alsof er dan weer iets open gaat in mij, en weer begint te stromen en er ruimte komt in het gebied waar de wereld-adem weeft in mij en me weer thuis laat komen …